Koronavirüs (Covid-19) salgınının sosyal ve ekonomik etkilerinin azaltılması amacıyla, 17.04.2020 tarihli Torba Kanun ile; işçi çıkarma yasağı, ücretsiz izin, devlet desteği gibi özel sektördeki işçileri ve işverenleri ilgilendiren önemli düzenlemeler yapıldı.

Yazar: Av. Hatice Arabacı

Torba Kanun, İş Hukukuna İlişkin Önemli Değişiklikler İçeriyor

“7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” (“Torba Kanun”) 17.04.2020 tarih ve 31102 sayılı T.C. Resmî Gazete’de yayımlandı. Bu kanun ile 4857 sayılı İş Kanunu ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nda çeşitli değişiklikler yapıldı.

İşverenin İşçi Çıkarması Engellendi

Koronavirüs (Covid-19) salgınının iş hayatına etkisini azaltmayı amaçlayan Torba Kanun’un 9. maddesi ile 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu’na Geçici Madde 10 eklenmiştir.

Geçici Madde 10 uyarınca, İş Kanunu’na tabi olup olmadığına bakılmaksızın, her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, 17.04.2020 tarihinden itibaren üç ay süreyle ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler (25 inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan haller) dışında işveren tarafından feshedilemeyecektir.

Bu kuralı ihlal eden işverenlere “sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası” verileceği de yine aynı Torba Kanun ile yürürlüğe girmiştir.

Ücretsiz İzin Uygulaması Değişti

Torba Kanun’da fesih yasağını düzenleyen kanun hükmünde ücretsiz izin hakkında da düzenleme yapılmıştır.

4857 sayılı İş Kanunu’na (“İşK”) Geçici Madde 10 uyarınca işveren 17.04.2020 tarihinden itibaren en fazla üç ay süreyle işçileri ücretsiz izne ayırabilecektir. Ücretsiz izin bu tarih itibariyle işçinin rızasını aranmaksızın yalnızca işverenin kararı ile uygulanabilecektir.

Bu süreçte işverenin tarafından ücretsiz izne ayrılan işçinin, iş sözleşmesini haklı nedenle fesih hakkı bulunmamaktadır.

İşçilere Nakdi Ücret Desteği Verilecek

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen Geçici Madde 24 ile belli kıstaslara uyan işçilere ücretsiz izinde oldukları dönemde günlük 39,24 Türk lirası nakdi ücret desteği verilecektir.

a. Hangi İşçiler Yararlanacak?

Nakdi ücret desteğinden ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15/3/2020 tarihinden sonra İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 51. madde kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçiler yararlanabilecektir.

b. Emekli Çalışanlar Yararlanabilecek mi?

Nakdi ücret desteğinden yararlanmanın şartı olarak “herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak” sayılmıştır. Dolayısıyla yaşlılık aylığı alan emekli çalışanlar bu destekten yararlanamayacaktır.

c. Nakdi Destek Ne Kadar Süreyle Verilecektir?

Şartları sağlayan işçilere 17.04.2020 tarihinden itibaren en fazla üç ay süreyle, nakdi destek sağlanacaktır.

d. Nakdi Desteğin Miktarı Nedir?

Nakdi destek fondan günlük 39,24 Türk lirası olarak belirlenmiştir. Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmayacaktır. İşçilerin genel sağlık sigortası primleri de yine fondan karşılanacaktır. İşçiler bu dönemde sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edebileceklerdir.

Fesih Yasağına Uymama ve Ücretsiz İzinde İşçi Çalıştırmaya İdari Para Cezası Getirildi

Torba Kanun ile belirlenen fesih haline aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilecektir.

Ücretsiz izne ayrılan ve nakdi destekten yararlanan çalışanların fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde, çalıştırılan her işçi ve çalışılan her ay için ayrı ayrı olmak üzere asgari ücret üzerinden idari para cezası uygulanacaktır.

Ücretsiz izinli olup, fiilen çalıştırılan ve nakdi destekten yararlanan işçiye ödenen tutarlar işverenden faiziyle alınacaktır.

SONUÇ: 17.04.2020 tarihli Torba Kanun ile;

• İşverenler,  “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” dışında, 17.07.2020’ye kadar işçi çıkaramayacaktır.

• Ücretsiz izin, işçi için haklı fesih nedeni olmaktan çıkartılmıştır. İşveren işçisini onay almaksızın ücretsiz izne ayırabilecektir.

• Kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan ve ücretsiz izne ayrılan işçilere günlük 39,24 Türk Lirası nakdi ücret desteği verilecektir.

• Bu Kanun hükümlerine aykırı davranan işverenlere ödemelerin iadesi ve idari para cezası verileceği kararlaştırılmıştır.

  ---

  Yukarıdaki metin bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliğinde değildir.